De voet heeft me als fysiotherapeut altijd gefascineerd. Ik heb me jarenlang toegelegd op het behandelen van hardlopers en voetklachten, omdat ik merkte hoe cruciaal de voet is voor de rest van het lichaam. Een probleem in de voet kan doorwerken naar de enkels, knieën, heupen en zelfs de rug. Maar het werkt ook andersom: beperkingen in de heup of zwakke core-spieren kunnen leiden tot voetklachten. De voet is de fundering van ons bewegingsapparaat – als die niet goed functioneert, raakt de hele keten uit balans.
Wat me keer op keer is opgevallen, is dat veel hardlopers hun voeten verwaarlozen. We trainen onze benen, onze core, werken aan onze conditie, maar onze voeten? Die krijgen nauwelijks aandacht. Terwijl juist sterke en goed functionerende voeten de sleutel zijn tot blessurevrij en efficiënt lopen.
De voet als meesterwerk
Leonardo da Vinci noemde de voet ooit ‘a masterpiece of engineering and a work of art’. En terecht. De voet bestaat uit 26 botten, 33 gewrichten en meer dan 100 spieren, pezen en ligamenten. Hij moet enerzijds flexibel genoeg zijn om schokken op te vangen en zich aan te passen aan oneffen ondergronden, en anderzijds stevig genoeg om af te zetten en kracht over te dragen naar de rest van het lichaam.
Elke stap die je zet, zet je neer met een kracht die tot drie keer je lichaamsgewicht kan bedragen. Als je bedenkt hoeveel stappen je tijdens een duurloop zet, is het niet gek dat voetblessures zo vaak voorkomen. Maar wat als we onze voeten net zo serieus zouden nemen als de rest van ons lichaam?
De voet als driepoot
Yvonne Bontekoning beschrijft de voet als een driepoot: een stabiel fundament dat op drie steunpunten rust – de hiel, het uiteinde van het eerste middenvoetsbeentje (de bal van de voet) en het vijfde middenvoetsbeentje. Dit zorgt voor een natuurlijke balans en schokabsorptie tijdens het lopen. Wanneer een van deze punten niet optimaal functioneert, kan dit leiden tot klachten, niet alleen in de voet, maar ook hoger in de keten, zoals in de enkels, knieën en heupen.
Veelvoorkomende voetblessures bij hardlopers
Door de enorme krachten die de voet te verduren krijgt, zijn blessures geen zeldzaamheid. De meest voorkomende voetproblemen bij hardlopers zijn:
- Plantaire fasciitis – Een ontsteking van de peesplaat onder de voet, vaak veroorzaakt door overbelasting.
- Metatarsalgie – Pijn onder de voorvoet door te veel druk op de middenvoetsbeentjes.
- Achillespeesklachten – Hoewel de achillespees technisch gezien geen onderdeel is van de voet, heeft deze blessure vaak een directe link met voetfunctie.
- Hallux valgus (scheefstand grote teen) – Kan leiden tot pijn en beperkingen in het lopen en afzetten.
- Stressfracturen – Kleine scheurtjes in de botten van de voet, vaak door een te snelle trainingsopbouw.
Hoe voorkom je voetblessures?
Blessurepreventie begint bij een goed begrip van de voet en hoe je deze kunt versterken. Een paar essentiële pijlers:
- Versterk de voetspieren (zie video)
- Verbeter mobiliteit en flexibiliteit (zie video)
- Draag de juiste schoenen – Zorg voor schoenen die passen bij jouw voettype en loopstijl.
- Bouw je belasting geleidelijk op – Voorkom abrupte verhogingen in trainingsintensiteit.
- Let op je looptechniek – Een efficiënte afwikkeling van de voet voorkomt overbelasting.
- Herstel en regeneratie – Stretch en mobiliseer de voet regelmatig om de doorbloeding en functie te optimaliseren.
Tot slot
De voet is een complex en ingenieus systeem dat ons in staat stelt om te rennen, springen en bewegen. Maar zonder de juiste aandacht en zorg kan het snel een zwakke schakel worden. Wil je blessurevrij blijven? Begin dan bij de basis: je voeten.
Sterkere voeten maken je niet alleen minder blessuregevoelig, maar verbeteren ook je prestaties. Denk eraan: elke sterke loper heeft sterke voeten. Geef ze de aandacht die ze verdienen!
In de volgende blog ga ik dieper in op enkelblessures en hoe deze samenhangen met de functie van de voet. Heb jij weleens voetklachten gehad? Deel je ervaring, ik lees graag mee!
Tot de volgende ronde!
Frans
Bronnen
- Bontekoning, Y. (2021). De voet als fundament.
- Da Vinci, L. (c. 1500). Studies on the human foot.
- Nigg, B. (2010). Biomechanics of Sports Shoes. Calgary, Canada: University of Calgary Press.